Tajemnica pracodawcy.
Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że w obecnych realiach gospodarczych informacja stanowi jeden z podstawowych i równocześnie najbardziej wartościowych zasobów, przesądzający bardzo często o powodzeniu (lub jego braku) przedsięwzięć gospodarczych. Niniejszy wpis dotyczy tajemnicy pracodawcy czyli instytucji prawnej służącej ochronie, wspomnianego wyżej i wartościowego, zasobu. Z wpisu dowiecie się Państwo czy i w jakim zakresie pracownik ma obowiązek zachowania tajemnicy.
Regulacja.
Wpis dotyczy przede wszystkim przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy. Tekst ustawy znajdziecie Państwo tutaj: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19740240141 .
Podstawowe obowiązki pracownika.
Przepisy art. 100 Kodeksu pracy wymieniają podstawowe obowiązki pracownika. Wśród obowiązków tych znalazły się m.in. dbałość o dobro zakładu pracy, ochrona jego mienia oraz zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Ten ostatni obowiązek określany jest jako obowiązek zachowania tajemnicy pracodawcy.
Tajemnica pracodawcy.
Jak już wspomniałem – tajemnicą pracodawcy objęte są informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.
O jakie konkretnie informacje chodzi? Przede wszystkim oczywiście – o informacje, które wiążą się z działalnością danego pracodawcy. Informacje mogą dotyczyć pracy wykonywanej na danym stanowisku, stosowanej technologii, istniejącej struktury organizacyjnej zakładu pracy, sytuacji ekonomicznej pracodawcy, jego planów biznesowych itd. W grę wchodzą zarówno informacje zdobyte przez pracownika w związku ze świadczoną pracą ale również – uzyskane przy okazji jej świadczenia, nie ma przy tym znaczenia sposób, w jaki pracownik informacje zdobył. Obowiązek zachowania tajemnicy pracodawcy jest niezależny od tego czy pracodawca podejmuje jakiekolwiek kroki celem zapewnienia poufności informacji.
Tajemnicy pracodawcy nie stanowi jednakże osobista wiedza pracownika, wynikająca z jego kwalifikacji zawodowych czy też zdobytego wcześniej doświadczenia zawodowego!
Kogo dotyczy tajemnica pracodawcy? Obowiązek zachowania tajemnicy pracodawcy występuje u wszystkich pracodawców i obejmuje wszystkich pracowników. Wynika z ustawy więc nie jest zależny od dodatkowych postanowień umownych, w tym także – nie wymaga umowy o zakazie konkurencji.
Szkoda? Może być to szkoda potencjalna, narażenie na szkodę. Pojęcie szkody obejmuje rzeczywiste straty jak i zyski, które pracodawca osiągnąłby, gdyby nie ujawniono tajemnicy.
Konsekwencje naruszenia przez pracownika tajemnicy pracodawcy.
Naruszenie przez pracownika obowiązku zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, może mieć dwojakie konsekwencje.
Po pierwsze – w pewnych przypadkach może być zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie przez pracownika jego podstawowych obowiązków. To z kolei daje pracodawcy możliwość rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia i z winy pracownika (art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy).
Po drugie – skutkować może odpowiedzialnością materialną pracownika, zgodnie z przepisami działu piątego Kodeksu pracy.
Konsekwencje naruszenia tajemnicy pracodawcy mogą być więc bardzo poważne!
I jeszcze…
Przepisy Kodeksu pracy nakładają na pracownika, obok obowiązku zachowania tajemnicy pracodawcy, równoczesny obowiązek przestrzegania tajemnicy określonej w odrębnych przepisach (jest to kolejny podstawowy obowiązek pracownika określony w przepisach art. 100 Kodeksu pracy). Pod pojęciem odrębnych przepisów kryje się m.in. ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst ustawy: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19930470211), która to ustawa stanowi o tajemnicy przedsiębiorstwa. Zaznaczam jednak, że w grę wchodzić może tutaj wiele innych regulacji dotyczących zachowania tajemnicy (vide: Prawo bankowe, ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, ustawa o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych…).
Tajemnica przedsiębiorstwa.
Wspomniana tajemnica przedsiębiorstwa bywa bardzo często utożsamiana z tajemnicą pracodawcy. Nie jest to do końca prawidłowe i stąd postanowiłem poświęcić mały fragment wpisu również i temu rodzajowi tajemnicy. Tajemnica przedsiębiorstwa zdefiniowana została w przepisie art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
Tajemnica przedsiębiorstwa ma inny zakres od tajemnicy pracodawcy. Częściowo odmienne będą również konsekwencje naruszenia obu rodzajów tajemnic. W przypadku tajemnicy przedsiębiorstwa w grę wchodzić może również odpowiedzialność karna.
Stan prawny na dzień: 26 marca 2019 roku.
Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelarie Adwokackie w Łodzi oraz w Zduńskiej Woli.
Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.
