Przedawnienie roszczeń w międzynarodowym przewozie drogowym towarów – regulacja w Konwencji CMR.
Roszczenia, które wynikają z przewozów podlegających Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR), podlegają przedawnieniu zgodnie z regułami wskazanymi w Konwencji – w tym zakresie wyłączone jest stosowanie prawa wewnętrznego czyli krajowego. Regulacja zawarta w Konwencji jest całościowa – dotyka długości terminów przedawnienia, momentu rozpoczęcia biegu przedawnienia, skutków przedawnienia. Kiedy przedawniają się roszczenia przewoźnika/wobec przewoźnika w międzynarodowym przewozie drogowym towarów zgodnie z CMR? O tym – we wpisie!
Jakich roszczeń to dotyczy?
Na wstępie należy odpowiedź na podstawowe pytanie – do jakich roszczeń zastosowanie znajduje regulacja Konwencji CMR o przedawnieniu?
Przepis Konwencji mówi o „roszczeniach, które mogą wyniknąć z przewozów podlegających niniejszej Konwencji„. Proste? I tak… i nie. Łatwo może nam bowiem umknąć, iż przytoczony fragment przepisu oznacza, iż w grę wchodzą nie tylko roszczenia, które swoją podstawę prawną znajdują w przepisach Konwencji ale w ogóle wszelkie roszczenia wynikające z umowy przewozu podlegającej Konwencji!
Ważne!
Regulacja dotycząca przedawnienia roszczeń, która szczegółowo zostanie przedstawiona poniżej, dotyczyć będzie również roszczeń zwrotnych między przewoźnikami – zarówno sukcesywnymi jak i w przypadku podwykonawstwa.
O zakresie stosowania Konwencji CMR (czyli w istocie o tym – które umowy przewozu będą jej podlegać…) przeczytacie Państwo we wcześniejszym wpisie:
Terminy przedawnienia.
Istota sprawy. Mamy dwa terminy przedawnienia roszczeń – roczny i trzyletni. Termin jednego roku to termin podstawowy. Natomiast w przypadku złego zamiaru lub niedbalstwa, które według prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem (w przypadku prawa polskiego – wina umyślna/rażące niedbalstwo), termin przedawnienia wynosi trzy lata.
Ważne!
Wskazane wyżej terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani też – przedłużane mocą jakiegokolwiek porozumienia stron!
Moment rozpoczęcia biegu przedawnienia.
Wiemy już jakie są terminy przedawnienia, musimy teraz ustalić od jakiego momentu je liczyć. I tak.
W przypadkach częściowego zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia dostawy termin przedawnienia biegnie od dnia wydania towaru. W przypadkach całkowitego zaginięcia – począwszy od trzydziestego dnia po upływie umówionego terminu dostawy, albo, jeżeli termin nie był umówiony – począwszy od sześćdziesiątego dnia po przyjęciu towaru przez przewoźnika. Bieg przedawnienia roszczeń zwrotnych między przewoźnikami rozpoczyna się – bądź od dnia orzeczenia sądowego, ustalającego ostatecznie wysokość należnego odszkodowania na mocy postanowień Konwencji, bądź od dnia faktycznej zapłaty – w razie braku takiego orzeczenia. Wreszcie – we wszystkich innych przypadkach termin przedawnienia roszczeń biegnie od upływu trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy przewozu.
Ważne!
Dnia, wskazanego wyżej, jako wyjściowy dla biegu przedawnienia, nie wlicza się do terminu przedawnienia!
O odpowiedzialności przewoźnika za zaginięcie i uszkodzenie towaru przeczytacie Państwo tutaj:
Zaginięcie i uszkodzenie towaru. Odpowiedzialność przewoźnika zgodnie z Konwencją CMR.
Zaś wpis o odpowiedzialności przewoźnika na gruncie Konwencji CMR za opóźnienie dostawy, znajdziecie Państwo po kliknięciu w następujący link:
Odpowiedzialność przewoźnika za opóźnienie dostawy na gruncie Konwencji CMR.
Przerwanie i zawieszenie biegu terminu przedawnienia roszczeń.
Zawieszenie i przerwanie biegu przedawnienia, co do zasady – normują przepisy prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę.
Niezależnie jednak od tych przepisów – Konwencja CMR stanowi, że reklamacja pisemna zawiesza przedawnienie aż do dnia, w którym przewoźnik na piśmie odrzuci reklamację i zwróci załączone do niej dokumenty. W razie częściowego przyjęcia reklamacji bieg przedawnienia wznawia się tylko dla tej części reklamacji, która pozostaje sporną. Dowód otrzymania reklamacji lub odpowiedzi na nią oraz zwrotu jej załączników ciąży na stronie, która się powołuje na ten fakt. Reklamacje późniejsze w tym samym przedmiocie nie zawieszają przedawnienia.
Uwaga!
Tryb reklamacyjny na gruncie Konwencji CMR nie ma charakteru obowiązkowego – tzn. Konwencja nie wymaga skorzystania z reklamacji przed wniesieniem sprawy do sądu. Reklamacja kierowana jest do przewoźnika i powinna mieć formę pisemną (choć to pojęcie jest szeroko rozumiane…)! Szerzej o reklamacji na gruncie Konwencji CMR – w jednym z kolejnych wpisów.
Skutki przedawnienia.
Co dzieje się jeżeli upłynie termin przedawnienia? Roszczenie przedawnione nie może być więcej podnoszone, nawet w postaci wzajemnego powództwa lub zarzutu. Oznacza to, że roszczenia przedawnionego nie wolno dochodzić przed sądem (sądem polubownym) w żadnej formie, zaś sąd (sąd polubowny) winien uwzględniać przedawnienie z urzędu – czyli „sam z siebie”, bez zarzutu czy też wniosku strony. Oddzielną kwestią jest natomiast dobrowolne zaspokojenie roszczeń…
Stan prawny na dzień: 20 marca 2018 roku.
Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelarie Adwokackie w Łodzi oraz w Zduńskiej Woli.
Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.
