Jak założyć stowarzyszenie rejestrowe?

We wpisie wyjaśnię czym jest stowarzyszenie, kto może być jego członkiem oraz w jaki sposób założyć tzw. stowarzyszenie rejestrowe. Zachęcam do zapoznania się z tekstem!

Regulacja.

Wpis koncentruje się wokół przepisów ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach (aktualny tekst do znalezienia pod następującym linkiem: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19890200104). Proszę zwrócić uwagę, że pewne kategorie stowarzyszeń wyjęte są spod wyżej wskazanej regulacji (patrz przepis art. 7 ustawy).

Co to jest stowarzyszenie?

Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące swojej działalności i samodzielność ta jest głównym „przejawem” samorządności stowarzyszenia. Działalność stowarzyszenia opiera się na pracy społecznej jego członków choć do prowadzenia swych spraw stowarzyszenie może również zatrudniać pracowników, w tym swoich członków. Zakazane jest tworzenie stowarzyszeń przyjmujących zasadę bezwzględnego posłuszeństwa członków wobec władz stowarzyszenia. Nikogo nie wolno również zmuszać do udziału w stowarzyszeniu, nie wolno również ograniczać prawa do wystąpienia ze stowarzyszenia. Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do stowarzyszenia albo pozostawania poza nim.

Ciekawostka…

Trwałość stowarzyszenia nie oznacza niezmienności jego „składu osobowego”. Trwałość stowarzyszenia to przede wszystkim niezmienność jego celów, nawet mimo podlegającego zmianom „składu osobowego” stowarzyszenia.

W zakresie celów statutowych stowarzyszenie może reprezentować interesy zbiorowe swoich członków wobec organów władzy publicznej. Stowarzyszenie ma prawo wypowiadania się w sprawach publicznych.

Działalność stowarzyszeń podlega nadzorowi ze strony właściwych organów nadzorujących.

Wyróżnia się dwie podstawowe formy stowarzyszeń – stowarzyszenia zwykłe oraz rejestrowe (w ustawie odpowiednio –  „stowarzyszenie zwykłe” oraz „stowarzyszenie”, „rejestrowe” dodawane dla bardziej wyrazistego rozróżnienia). W niniejszym wpisie skupię się na tych ostatnich. Stowarzyszenie rejestrowe ma osobowość prawną.

Członkostwo w stowarzyszeniu.

Prawo do tworzenia stowarzyszeń i zrzeszania się w ramach stowarzyszenia określone zostało bardzo szeroko. Prawo tworzenia stowarzyszeń i należenia do stowarzyszeń przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i niepozbawionym praw publicznych. Małoletni w wieku od 16 do 18 lat, którzy mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, mogą należeć do stowarzyszeń i korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego, z tym że w składzie zarządu stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych. Małoletni poniżej 16 lat mogą, za zgodą przedstawicieli ustawowych, należeć do stowarzyszeń według zasad określonych w ich statutach, bez prawa udziału w głosowaniu na walnych zebraniach członków oraz bez korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego do władz stowarzyszenia. Jednakże w sytuacji, gdy jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki. Warto od razu wspomnieć, iż stowarzyszenie zwykłe nie może powoływać terenowych jednostek organizacyjnych.

Cudzoziemcy mający miejsce zamieszkania na terytorium Polski mogą zrzeszać się w stowarzyszeniach, na zasadach dotyczących obywateli polskich. Natomiast cudzoziemcy niemający miejsca zamieszkania na terytorium Polski mogą wstępować do stowarzyszeń, których statuty przewidują taką możliwość.

Osoby prawne mogą być jedynie wspierającymi członkami stowarzyszenia. Stowarzyszenia zwykłe nie może zrzeszać osób prawnych.

Jak założyć stowarzyszenie rejestrowe?

Proces zakładania stowarzyszenia rejestrowego nie jest skomplikowany. Sama nazwa tej formy stowarzyszenia ma związek z procesem jego zakładania. Pierwszym krokiem jest tzw. zebranie założycielskie, na którym osoby, które mają prawo założyć stowarzyszenie (patrz wyżej!), w liczbie przynajmniej 7, uchwalają statut stowarzyszenia oraz wybierają komitet założycielski albo władze stowarzyszenia. Warto chyba od razu wspomnieć, że komitet założycielski nie jest organem stowarzyszenia, zaś jego umocowanie do reprezentowania stowarzyszenia wygasa z chwilą rejestracji stowarzyszenia. Następnie władze stowarzyszenia (zarząd) albo komitet założycielski zgłaszają wniosek o rejestrację stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego. Do wniosku należy załączyć statut, listę założycieli, zawierającą imiona i nazwiska, daty i miejsca urodzenia, miejsca zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli, protokół z wyboru władz stowarzyszenia oraz informację o adresie siedziby stowarzyszenia. Wniosek o rejestrację winien być podpisany przez wszystkich członków zarządu stowarzyszenia/komitetu założycielskiego. Sąd rejestrowy wydaje postanowienie o wpisie stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego jeżeli stwierdzi, że statut stowarzyszenia jest zgodny z przepisami prawa i założyciele spełniają wymagania określone przez ustawę. Stowarzyszenie rejestrowe uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność po wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego. Postępowanie w sprawach o wpis lub zmianę wpisu stowarzyszenia oraz terenowej jednostki organizacyjnej do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego jest wolne od opłat sądowych.

Warto wiedzieć…

Za czynności niezbędne do rozpoczęcia działalności przez stowarzyszenie dokonane na rzecz stowarzyszenia przed jego wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego członkowie zarządu/komitetu założycielskiego odpowiadają wobec osób trzecich solidarnie. Po wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego za zobowiązania wynikające z tych czynności stowarzyszenie odpowiada tak jak za zaciągnięte przez siebie.

Przedstawiając proces zakładania stowarzyszenia rejestrowego bardziej obrazowo – możemy powiedzieć, że składa się on z następujących kroków:

– zebranie założycielskie;

– uchwalenie statutu stowarzyszenia;

– wybór władz albo komitetu założycielskiego;

– złożenie wniosku o rejestrację w KRS;

– wpisanie stowarzyszenia do KRS przez sąd rejestrowy.

Warto wiedzieć…

Osoby pragnące założyć stowarzyszenie prowadzące działalność bezpośrednio związaną z obronnością albo bezpieczeństwem państwa lub ochroną porządku publicznego są obowiązane uzgodnić zakres tej działalności, odpowiednio, z Ministrem Obrony Narodowej lub ministrem właściwym do spraw wewnętrznych albo organami przez nich określonymi. Brak uzgodnienia będzie stanowił podstawę dla odmowy rejestracji stowarzyszenia.

W kolejnych wpisach – o procesie zakładania stowarzyszenia zwykłego, przekształceniu stowarzyszenia zwykłego w stowarzyszenie rejestrowe, o statucie stowarzyszenia rejestrowego.

Stan prawny na dzień: 18 czerwca 2017 roku

Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelaria Adwokacka w Łodzi oraz Zduńskiej Woli.

Zachęcam do odwiedzenia i polubienia strony Kancelarii na Fb: http://www.facebook.com/adwokatmarczak

Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.