Reklamacja w polskim prawie przewozowym.

Dzisiejszy wpis poświęcony będzie bardzo ważnej instytucji polskiego prawa przewozowego – reklamacji zgłaszanej przez podmiot uprawniony a kierowanej do przewoźnika. Jak powinna wyglądać reklamacja i dlaczego jest tak ważna? Zapraszam do lektury!

Przepisy.

Wpis koncentrować będzie się wokół przepisów ustawy Prawo przewozowe (ustawa z dnia 15 listopada 1984 roku, aktualny tekst do znalezienia pod następującym linkiem: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19840530272) oraz rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa w sprawie ustalania stanu przesyłek oraz postępowania reklamacyjnego (rozporządzenie z dnia 24 lutego 2006 roku, aktualny tekst rozporządzenia do znalezienia tutaj: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20060380266).

Co to jest reklamacja?

Reklamacja kierowana jest przez podmiot uprawniony (nadawcę, odbiorcę, organizatora etc…) w stosunku do przewoźnika. Jest to pismo wysoce sformalizowane, którym podmiot uprawniony zgłasza swoje roszczenia względem przewoźnika. Należy zwrócić uwagę, że przywołane już wcześniej rozporządzenie używa terminu reklamacja – także dla pisma, którym osoba zobowiązana wyraża swój brak akceptacji dla wezwania do zapłaty pochodzącego od przewoźnika (zob. przepis § 4 pkt 2 rozporządzenia oraz przepisy § 9 rozporządzenia). Reklamacja tego typu nie będzie przedmiotem wpisu.

Jakie warunki powinna spełniać reklamacja?

Reklamacja, przede wszystkim, powinna być sporządzona w formie pisemnej. W zakresie danych, które winny się w niej znaleźć, nie natkniemy się praktycznie na żadne niespodzianki. Reklamacja powinna więc zawierać: datę sporządzenia reklamacji; imię i nazwisko (nazwę) oraz adres zamieszkania (siedzibę) przewoźnika; imię i nazwisko (nazwę) oraz adres zamieszkania (siedzibę) osoby składającej reklamację; tytuł oraz uzasadnienie reklamacji; kwotę roszczenia (oddzielnie dla każdego dokumentu przewozowego); wykaz załączonych dokumentów. Reklamacja winna być podpisana przez osobę uprawnioną do jej wniesienia. Do reklamacji dołącza się, odpowiednio do przedmiotu roszczenia, oryginały dokumentów dotyczących zawarcia umowy przewozu. W szczególności dokumentami takimi mogą być – bilet na przejazd, list przewozowy, kwit bagażowy, dokumenty potwierdzające przyjęcie do przewozu rzeczy innych niż przesyłka. Załącza się również obowiązkowo potwierdzone kopie innych dokumentów związanych z rodzajem i wysokością roszczenia, w tym poświadczających uprawnienia do bezpłatnych lub ulgowych przejazdów. Reklamację należy złożyć w dowolnym punkcie odprawy przewoźnika lub w jednostce organizacyjnej wskazanej przez przewoźnika jako właściwa do załatwiania reklamacji. Reklamacja, która spełnia wskazane wyżej warunki musi zostać przyjęta przez przewoźnika, przewoźnik nie ma prawa odmówić jej przyjęcia. Jeżeli natomiast wniesiona reklamacja nie spełnia przewidzianych przez prawo a wskazanych wyżej warunków, przewoźnik wzywa reklamującego, aby usunął braki w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania, z pouczeniem, że nieuzupełnienie braków w tym terminie spowoduje pozostawienie reklamacji bez rozpoznania. Wówczas za datę wniesienia reklamacji przyjmuje się datę otrzymania przez przewoźnika uzupełnionej reklamacji.

Co dalej z reklamacją?

Przewoźnik winien sporządzić odpowiedź na reklamację niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia przyjęcia reklamacji. Brak odpowiedzi na reklamację jest równoznaczny z jej uznaniem! Odpowiedź na reklamację powinna zawierać: imię i nazwisko (nazwę) i adres zamieszkania (siedzibę) przewoźnika; informację o uznaniu bądź nieuznaniu reklamacji; uzasadnienie merytoryczne ze wskazaniem podstawy prawnej nieuznania reklamacji (w całości lub części); w przypadku przyznania odszkodowania – uznaną kwotę odszkodowania oraz informację o terminie i sposobie jej wypłaty; w przypadku zwrotu należności – określenie wysokości kwoty oraz informację o terminie i sposobie jej wypłaty; pouczenie o prawie odwołania do właściwego miejscowo sądu. Odpowiedź na reklamację powinna zostać przez przewoźnika podpisana.

Jeżeli podmiot uprawniony złoży odwołanie od nieuwzględnionej w całości lub części reklamacji – przewoźnik, w terminie 14 dni od daty otrzymania odwołania, może zmienić rozstrzygnięcie, gdy dokonano błędnej oceny stanu faktycznego albo gdy zostały ujawnione nowe, istotne dla sprawy okoliczności, które nie były wcześniej znane.

Dlaczego reklamacja jest tak ważna?

Podmiot uprawniony może dochodzić swoich roszczeń wobec przewoźnika na drodze sądowej dopiero po wcześniejszym bezskutecznym wyczerpaniu drogi postępowania reklamacyjnego! Reklamację uważa się za bezskuteczną, jeżeli przewoźnik nie zapłacił dochodzonych należności w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia mu reklamacji bądź też przed upływem tego terminu udzielił odpowiedzi na reklamację (zarówno pozytywnej jak i odmownej). Na okres od dnia wniesienia reklamacji do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamację i zwrócenia załączonych dokumentów – zawieszeniu ulega bieg przedawnienia zgłoszonych reklamacją roszczeń. Zawieszenie takie trwa jednak najwyżej przez okres przewidziany do załatwienia reklamacji (3 miesiące). Należy podkreślić, że na przewoźniku ciąży obowiązek zwrotu dokumentów załączonych do reklamacji.

Ważne!

Należy zwrócić uwagę, iż procedura reklamacyjna nie będzie dotyczyć wszystkich roszczeń, jakie mogą wyniknąć w związku z przewozem. Procedurą reklamacyjną objęte są roszczenia wynikające z ustawy Prawo przewozowe lub przepisów wydanych w wykonaniu tejże ustawy. Tak więc przykładowo – postępowanie reklamacyjne nie będzie konieczne do dochodzenia przed sądem roszczeń wynikających z niewykonania umowy przewozu będącego skutkiem niepodstawienia w umówionym miejscu i czasie samochodu do załadunku.

Prócz tego – należy wskazać, iż Konwencja CMR nie przewiduje obligatoryjnej procedury reklamacyjnej przed wystąpieniem na drogę sądową, nawet jeżeli prawem właściwym dla umowy przewozu jest prawo polskie…

Czy reklamacja ma sens?

Procedura reklamacyjna, z punktu widzenia dzisiejszej gospodarki rynkowej, budzi szczere zdumienie. Jest to procedura wysoce sformalizowana a w dodatku – czasochłonna. Racjonalnym byłoby usunięcie lub daleko idące uproszczenie tejże procedury przez ustawodawcę. Z drugiej strony, jeżeli spojrzymy na rok, z którego pochodzi ustawa – sprawa staje się jasna. W rzeczywistości centralnie sterowanej gospodarki, gdzie przedsiębiorstwa zajmujące się przewozem były prawie całkowicie w rękach państwa, regulacja dawała im znaczące korzyści…

Niezależnie od powyższych uwag, musimy jednak pamiętać, iż bezskuteczne wyczerpanie drogi reklamacji jest konieczne dla możliwości dochodzenia roszczeń względem przewoźnika przed sądem. Przewoźnik zaś winien pamiętać o ciążących na nim w ramach procedury reklamacyjnej obowiązkach…

Stan prawny na dzień: 7 marca 2017 roku.

Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelaria Adwokacka w Łodzi i Zduńskiej Woli.

Zachęcam do polubienia strony Kancelarii na Fb! http://www.facebook.com/adwokatmarczak

Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.