Czyje nazwisko będzie nosić dziecko… czyli o nadaniu dziecku nazwiska.
„Jakie nazwisko dla dziecka? Czyje nazwisko noszą dzieci ze związku partnerskiego? W jakich sytuacjach dziecko będzie miało nazwisko dwuczłonowe? Czy dziecko pozamałżeńskie ma nazwisko po matce? Jakie będzie nazwisko dziecka po rozwodzie?” – to częste pytania, które słyszę od klientów swojej kancelarii. W niniejszym wpisie znajdziecie Państwo na nie odpowiedź. A więc o nadawaniu dziecku nazwiska… zapraszam!
Regulacja.
We wpisie skupię się na przepisach art. 88 – 901 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku, tekst ustawy znajdziecie Państwo po kliknięciu w następujący link: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19640090059).
Nadanie nazwiska dziecku… z małżeństwa.
Dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. Jeżeli małżonkowie mają różne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Małżonkowie mogą w tym zakresie zdecydować się na nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
Kiedy składane są oświadczenia dotyczące nazwiska dziecka? Oświadczenia takie składa się jednocześnie z oświadczeniami o nazwiskach, które będą nosić małżonkowie. Czy oświadczenia mogą być złożone w późniejszym czasie? Czy wskazane w zgodnych oświadczeniach małżonków nazwisko dziecka można zmienić? Tak, choć uprawnienie to jest czasowo ograniczone. Wyżej wskazane „zmiany” mogą zostać dokonane najpóźniej przy sporządzeniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka małżonków.
Natomiast w sytuacji, gdy małżonkowie nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko… dwuczłonowe – składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca.
Przywołane wyżej reguły znajdą odpowiednie zastosowanie do nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo już po urodzeniu się dziecka. Jednakże do zmiany nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po ukończeniu przez dziecko trzynastu lat, jest potrzebna zgoda dziecka.
I nazwisko dziecka pozamałżeńskiego…
Tu również nie ma nic złożonego. Jeżeli ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, które w chwili uznania już ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna jego zgoda.
W przypadku sądowego ustalenia ojcostwa to sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo. Zastosowanie znajdą odpowiednio reguły przedstawione w poprzednim akapicie. Jeżeli dziecko ukończyło trzynaście lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda.
Wreszcie przypadki rzadziej zdarzające się w praktyce. Jeżeli ojcostwa nie ustalono – dziecko nosi nazwisko matki. Natomiast dziecku nieznanych rodziców nazwisko nadaje sąd opiekuńczy.
Szczególne kwestie…
Jeżeli matka małoletniego dziecka zawarła małżeństwo z mężczyzną, który nie jest ojcem tego dziecka, małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed konsulem zgodne oświadczenia, że dziecko będzie nosiło takie samo nazwisko, jakie zgodnie z wcześniej przedstawionymi zasadami nosiłoby ich wspólne dziecko. Do zmiany nazwiska dziecka, które ukończyło trzynaście lat, oczywiście potrzebna jest jego zgoda.
Jednakże przedstawiona wyżej możliwość nie będzie dostępna, jeżeli dziecko nosi nazwisko ojca albo nazwisko utworzone na podstawie zgodnych oświadczeń rodziców dziecka przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
Nawiasem jedynie dodam, iż wskazane reguły mają zastosowanie również w sytuacji, gdy to ojciec małoletniego dziecka zawarł małżeństwo z kobietą, która nie jest matką tegoż dziecka.
I jeszcze parę słów o nazwisku dwuczłonowym dziecka. Nazwisko dziecka utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka albo przez połączenie nazwiska jednego z rodziców z nazwiskiem jego małżonka, od którego dziecko nie pochodzi, nie może składać się z więcej niż dwóch członów! W skład nazwiska dziecka wchodzą pierwsze człony nazwisk podlegających połączeniu, chyba że w wyniku połączenia powstałoby nazwisko, którego człony są jednakowe.
Warto również zwrócić uwagę, iż polski ustawodawca przyjmuje regułę, w myśl której dzieci pochodzące od tych samych rodziców noszą takie samo nazwisko. Wyjątkiem mogą być tutaj sytuacje, w których do zmiany nazwiska dziecka wymagana jest jego zgoda.
A alimenty na rzecz dziecka nie zależą w żaden sposób od jego nazwiska!
Stan prawny na dzień: 16 sierpnia 2017 roku.
Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelaria Adwokacka w Łodzi i Zduńskiej Woli.
Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.
