Apelacja w sprawie karnej.

We wpisie znajdziecie Państwo podstawowe informacje dotyczące sporządzania oraz wnoszenia apelacji karnej.

Regulacja.

Wpis dotyczy przepisów Kodeksu Postępowania Karnego (ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku, aktualny tekst tego aktu prawnego znaleźć Państwo możecie klikając w następujący link: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970890555).

Kto i od czego może wnieść apelację?

W sprawach karnych apelację wnosi się od wyroku sądu pierwszej instancji, także – od wydanego w pierwszej instancji wyroku łącznego. Apelację mogą wnieść strony postępowania karnego, zaś od wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu – także pokrzywdzony. Mniej istotnym przypadkiem jest możliwość wniesienia apelacji przez podmiot zobowiązany (art. 91a k.p.k.).

Ważne!

Apelację można sporządzić samodzielnie, bez pomocy prawnika. Należy jednak pamiętać, iż apelacja wnoszona od wyroku sądu okręgowego, która nie pochodzi od prokuratora, powinna być sporządzona i podpisana przez obrońcę lub pełnomocnika!

Jaki jest termin do wniesienia apelacji?

Apelację należy wnieść w terminie 14 dni od daty doręczenia wyroku z uzasadnieniem (potrzebny wniosek i to również złożony w określonym terminie!). Termin biegnie dla każdego uprawnionego oddzielnie. Apelacja wniesiona przed upływem terminu przewidzianego dla wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku – podlega rozpoznaniu!

Jak wnieść apelację w sprawie karnej?

Przede wszystkim – apelacja musi mieć formę pisemną. Apelację wnosi się do sądu odwoławczego za pośrednictwem sądu, który wydał wyrok w pierwszej instancji. Do apelacji należy załączyć odpowiednią ilość odpisów (czyli kopii apelacji) dla stron przeciwnych. Jeżeli apelacja wnoszona jest do sądu apelacyjnego – dołączyć należy jeden dodatkowy odpis.

Co powinna zawierać apelacja?

W apelacji powinniśmy wskazać zaskarżone rozstrzygnięcie oraz podać czego się domagamy. Jeżeli apelacja pochodzi od obrońcy lub pełnomocnika – wymogi co do niej są zaostrzone. W takim przypadku apelacja musi zawierać zarzuty stawiane zaskarżonemu wyrokowi oraz uzasadnienie.

Wyrok można zaskarżyć w całości albo w części, można również zaskarżyć brak określonego rozstrzygnięcia czy też – samo uzasadnienie wyroku (choć to przypadek wyjątkowo rzadki i dający raczej niewiele praktycznych korzyści…). Zaskarżyć możemy jedynie to, co narusza nasze prawa lub szkodzi naszym interesom (tak więc oskarżony raczej nie zaskarży uniewinnienia…).

Ważne!

Wskazane wyżej ograniczenie nie dotyczy oskarżyciela publicznego. Może on również wnieść apelację na korzyść oskarżonego!

W apelacji możemy wskazywać nowe fakty oraz dowody ale tylko pod warunkiem, że nie mogliśmy ich powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji.

Czy od apelacji uiszcza się opłatę?

Apelacja wnoszona w sprawie karnej jest wolna od opłat.

Przyczyny odwoławcze.

Czyli istota apelacji. Tak jak napisałem wcześniej – nie każdy podmiot wnoszący apelację ma obowiązek sformułowania w niej zarzutów, w których wskaże przyczyny odwoławcze. Niemniej – warto mieć przynajmniej ogólne poczucie czym owe przyczyny są – to bowiem ich wystąpienie warunkuje skuteczność wniesionej apelacji.

Przyczyny odwoławcze dzielimy na dwie kategorie – względnych oraz bezwzględnych. Same nazwy mówią już wiele o ich charakterze.

Co do względnych przyczyn odwoławczych – orzeczenie ulega uchyleniu lub zmianie w razie stwierdzenia:

– obrazy przepisów prawa materialnego;

– obrazy przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia;

– błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia;

– wreszcie – rażącej niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka.

Natomiast bezwzględne przyczyny odwoławcze skutkują uchyleniem na posiedzeniu zaskarżonego wyroku i to niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść wyroku. Bardziej szczegółowo o bezwzględnych przyczynach odwoławczych napiszę w jednym z kolejnych wpisów.

Co robi sąd z apelacją?

Jeżeli apelacja została sporządzona i wniesiona prawidłowo – sąd rozpoznaje sprawę na rozprawie, a w przypadkach przewidzianych w ustawie – na posiedzeniu. Sąd orzeka wyrokiem, w którym może utrzymać zaskarżone orzeczenie w mocy, zmienić je lub uchylić w całości lub w części. Sąd odwoławczy zmienia zaskarżone orzeczenie, orzekając odmiennie co do istoty, lub uchyla je i umarza postępowanie, zaś w innych przypadkach – uchyla orzeczenie i przekazuje sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Trzeba jednak pamiętać, iż ostatnia możliwość jest obwarowana dodatkowymi warunkami przez co wchodzi w grę raczej rzadko.

Reguły ne peius i inne…

Ustawa przewiduje szczególne reguły „ochronne” obowiązujące przy orzekaniu przez sąd odwoławczy. I tak – sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony w pierwszej instancji lub co do którego w pierwszej instancji umorzono lub warunkowo umorzono postępowanie. Sąd odwoławczy nie może także zaostrzyć kary przez wymierzenie kary dożywotniego pozbawienia wolności. W tych przypadkach w grę wchodzi jedynie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Nawet większe znaczenie ma zakaz reformationis in peius… o nim jednak, ze względu na obszerność regulacji, w oddzielnym wpisie. 🙂

Stan prawny na dzień: 14 maja 2018 roku.

Autor: adwokat Maciej Marczak, Kancelarie Adwokackie w Łodzi oraz w Zduńskiej Woli.

Autor nie bierze odpowiedzialności za skutki zastosowania w praktyce informacji wynikających z powyższego artykułu. Autor wskazuje, iż zasadnym jest skonsultowanie się z prawnikiem – adwokatem bądź radcą prawnym przed podjęciem jakichkolwiek działań prawnych. Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys bardzo szerokiej i złożonej kwestii prawnej. Prawa autorskie zastrzeżone.